Разработки уроков учителей ШУМО естественно-математического цикла

БІЯЛОГІЯ.

Гігіена  дыхання

9 клас

Настаўнік Гаўдур А.У.

Дыдактычныя мэты: стварыць умовы для  вывучэння  гігіенічных патрабаванняў у паветраным асяроддзі, магчымых парушэнняў працэсу дыхання;  канкрэтызаваць веды аб шкодным уплыве курэння на органы дыхання.

Развіваючыя :устанавіць сувязь паміж прычынамі ўзнікнення захворвання і метадамі прафілактыкі грыпу, ковіда і іншых захворванняў, якія перадаюцца паветрана-кропельным шляхам; пазнаёміцца ​​з прыёмамі рэгуляцыі эмацыянальнага і фізіялагічнага стану праз засваенне дыхальнай гімнастыкі.

Выхаваўчыя мэты: спрыяць фарміраванню беражлівых адносін да здароўя як да галоўнай каштоўнасці чалавека; выхоўваць упэўненасць у неабходнасці выканання санітарных норм і правілаў гігіены, прымаць гэта  як грамадзянскі абавязак пры эпідэміі  ковіда.  Выхоўваць гонар за дасягненні нашай краіны пры барацьбе з хваробамі дыхальнай сістэмы.

Абсталяванне і дыдактычныя матэрыялы: ПК, мультымедыйная ўстаноўка, гадзіннік з секунднай стрэлкай, лісты з табліцай, тэксты з заданнем.

Тып урока: вучэбны занятак абагульнення і сістэматызацыі ведаў і спосабаў дзейнасці.

Метады навучання: часткова-пошукавы, рэпрадуктыўны.

Формы арганізацыі пазнавальнай дзейнасці: франтальная, індывідуальна- групавая

Ход урока

1Арганізацыйны момант. Фізхвілінка на аднаўленне дыхання, настрой на ўрок.

Добры дзень! Я рада бачыць вас сёння на ўроку. Спадзяюся, што наша сумесная праца будзе карыснай і цікавай. Расправіўшы плечы, бясшумна ўдыхніце праз нос, падымаючы рукі ўверх, выдыхніце - праз рот, склаўшы вусны трубачкай, памятаючы, што выдых у два разы даўжэйшы  за ўдых. А зараз сядайце   і  пачынаем урок. Адкажыце на пытанне (Прэзентацыя, слайд 1)

    Што для цябе важна?                                         Каштоўнасці                                                                          

Мне больш за ўсе патрэбны ….                            Грошы,матэрыяльны дастатак

Я больш за ўсё хачу…                                           Сям’я

Для мяне самым галоўным з’яўляецца …           Здароўе

Для мяне галоўнае …                                             Дружба

                                                                                  Каханне

                                                                                  Павага

Абмяркоўваюцца каштоўнасці для кожнага, выхад на тое, што самае галоўнае – гэта здароўе. На гэта ўказвае і прэзідэнт нашай краіны:

 “ Здоровье нации – главное богатство каждого государства и основа процветания этого государства”(слайд 2)

1. II. Мэтапакладанне і матывацыя.

Як вы думаеце, у чым вы больш за ўсё маеце патрэбу ў дадзены момант?

Проба па К.П. Бутэйка

• Сядзьце зручна, расслабцеся;
• Зрабіце спакойны ўдых і няпоўны выдых;
• Зацісніце нос пальцамі і затрымайце дыханне, але не перасільвайце сябе, глыбокага ўдыху пасля затрымкі быць не павінна, заўважце, колькі секунд вы можаце не дыхаць.

Чаго вам цяпер больш за ўсё хацелася?  (Удыхнуць)

Зараз вы былі б гатовы аддаць усё на свеце дзеля аднаго ўдыху ...

(Выдзяленне галоўнага ў вучэбным матэрыяле):

«Нованароджаны робіць доўгі глыбокі ўдых, утрымлівае на хвіліну паветра ў лёгкіх, каб атрымаць з яго жыватворныя часткі і затым павольна выдыхае яго, і жыццё для яго пачалося. Стары чалавек робіць слабы ўздых, дыханне яго абрываецца і жыццё спыняецца. Ад першага глыбокага ўдыху дзіцяці да апошняга ўздыху, калі памірае стары чалавек,  праходзіць доўгае жыцце ,дзе чалавек пастаянна дыхае. Жыццё ёсць толькі серыя дыхання. »

І каб гэтае жыццё было як мага даўжэйшым, што нам трэба сёння на ўроку ...( Даведацца, як захаваць здароўе)

А якая навука займаецца пытаннямі захавання здароўя?  (Гігена)

Такім чынам тэма нашага ўрока ... (Гігіена дыхання)

Давайце вызначым асноўныя задачы нашага ўрока (Вызначаюць, запісваюць на дошцы)

III. Абагульненне і сістэматызацыя

У ходзе работы мы будзем запаўняць табліцу.

Фармуляваць правілы мы будзем на аснове аналізу вядомых або вывучаных у тэме фактаў, паглядзеўшы на іх з іншага пункту гледжання. Спачатку вы выканайце заданні (заданні ў прэзентацыі. Заданні выконваюць, сама- і ўзаемаправерка,  па ходу работы ў сшытку   вучні запаўняюць табліцу)

Уплыў курэння на органы дыхання. (Заданне: прачытаць матэрыял падручника на с. 134, на дошцы пры дапамозе таблічак паказаць,якія шкодныя рэчывы змяшчае табачны дым)

Па слайду №11 вызначаюць хваробы,якія могуць быць у курцоў

Інфекцыйныя  хваробы дыхання, якія вызываюцца  вірусамі і бактэрыямі (слайды 13-17)

Як наша дзяржава  клапоціцца  пра  здароўе  сваіх грамадзян? Якім законам  гарантавана  права на жыццё, на бясплатнае лячэнне? Як ў Беларусі лечаць органы дыхання? (слайд 19)

Значэнне правільнага дыхання.

Многія людзі дыхаюць занадта часта і неглыбока. Такі тып дыхання называецца павярхоўным. Мы з вамі вымяралі аб'ём грудной клеткі пры спакойным і глыбокім дыханні. Якія вынікі вы атрымалі? Якія вывады вы зрабілі?

Якое правіла мы можам сфармуляваць?

Эпіграфам да нашага ўрока, я выбрала словы: «Хто валодае дыханнем, той кантралюе свой лёс». Як вы думаеце, чаму?

Усё, што вы назвалі цяпер - гэта будзе вашым заданнем на ўсё жыццё. Захворванні лягчэй папярэдзіць, чым вылечыць. Для гэтага трэба ўмацоўваць дыхальную сістэму, абараняючы сябе ад шкодных фактараў навакольнага асяроддзя.

Адказваюць на пытанне кожны:

Дыханне важна ...

Дыханне дапамагае ....

Дзякуючы дыханню ...

Без дыхання ...

III. Практычная частка

Давайце праверым, ці правільна вы дыхаеце. Сядзьце зручна, расслабцеся, распраўце плечы, дыхайце свабодна. Падлічыце, колькі ўдыхаў-выдыхаў вы робіце на працягу хвіліны.

-Калі менш за 14 удыхаў у хвіліну - выдатна. Вы выдатна вентылюеце лёгкія, робіце вашу дыхальную сістэму амаль недаступнай для ўзбуджальнікаў інфекцыі.

14 да 18 удыхаў - нядрэнна. Менавіта так дыхае большасць практычна здаровых людзей, якія могуць хварэць на грып ці  іншыя ВРЗ не больш за 2 разы ў сезон.

Больш за 18 удыхаў у хвіліну - гэта ўжо сур'ёзная падстава для турботы.

IV.Рэфлексія

Ці адказалі мы на пытанні, якія паставілі ў пачатку ўрока?

А цяпер ацаніце, што змянілася ў вашым светаразуменні?

- Якое ваша сённяшняе адкрыццё?

V Вынікі урока.

Хатняе заданне

Выстаўляюцца адзнакі за працу на ўроку.

Дамашняе заданне –параграф 34.

А скончыць ўрок я хачу словамі вядомага паэта Вальтэра: «Набыць добрае здароўе - гэта адвага. Захаваць яго - гэта мудрасць. А ўмела распарадзіцца ім - гэта мастацтва».

 Дзякуй за працу, здароўя ўсім.

Тэхналагічная карта “Хлоравадарод, саляная кіслата і хларыды”

Мэта: арганізаваць пазнавальную дзейнасць вучняў па расшырэнню ведаў аб хімічных уласцівасцях кіслот на прыкладзе салянай кіслаты, у выніку чаго вучні будуць  ведаць уласцівасці  і прымяненне салянай кіслаты, якасную рэакцыю на хларыды.

Задачы:

• забяспечыць сістэматызацыю ведаў навучэнцаў па хімічных уласцівасцях кіслот, вывучыць  уласцівасці і прымяненне салянай кіслаты;
• прадоўжыць фарміраванне умення устанаўліваць прычынна-выніковыя сувязі паміж будовай рэчыва і яго ўласцівасцямі;
• развіваць уменне  адрозніваць акісляльна-аднаўленчыя рэакцыі і рэакцыі іоннага абмену, складаць малекулярныя і іонныя ўраўненні рэакцый;
• прадоўжыць развіццё пазнавальнай цікавасці навучэнцаў,уменняў выдзяляць галоўнае, параўноўваць, абагульняць;
• выхоўваць беражлівыя адносіны да свайго здароўя.

Абсталяванне: мультымедыйная устаноўка, відыаролік  “ Атрыманне хлоравадароду і растваральнасць яго ў вадзе”, індыкатары, раствор нітрата серабра (І) , гідраксіда натрыю, саляная кіслата, аксід кальцыю, мел, магній.

Будова электронных абалонак атамаў

Эпіграф да ўрока

“Чаму бы ты не вучыўся – ты вучышся для сябе”

Пятроній

Адукацыйная мэта:

прадпалагаецца, што навучэнцы будуць ведаць, што такое электронная абалонка атамаў; у чым заключаецца фізічны сэнс нумара перыяду, групы;

умець:

вызначаць колькасць электронных слаёў па перыядычнай табліцы;

запісваць электронныя схемы атамаў І –ІІІ перыядаў.

Развіваючая мэта: садзейнічаць развіццю лагічнага мыслення, уменні выявіць прычынна-выніковыя сувязі паміж з’явамі і працэсамі, аналізаваць вучэбную інфармацыю.

Выхаваўчая мэта: стварыць умовы для фарміравання у вучняў пазітыўнай Я- канцэпцыі, развіццё камунікатыўных навыкаў. Выкарыстоўваючы гульнёвыя моманты, развіваць цікавасць вучняў да прадмета.

Тып урока: урок вывучэння новага матэрыялу.

Абсталяванне:

• падручнік для 8 класа  пад рэдакцыяй І.Я Шымановіча.-Мінск: Народная асвета,2011
• мультымедыйная ўстаноўка, прэзентацыя  “Будова электронных абалонак” ;
• відэаролік “Мадэль атама”; фізкультхвілінка; “Будова электронных абалонак атама”
• набор атамаў

Асноўныя метады навучання: работа з падручнікам, рашэнне пастаўленных праблем сумесна з вучнямі, гульнёвыя прыёмы, дэманстрацыя доследа.

Формы дзейнасці вучняў: індывідуальная, парная, групавая

Міжпрадметныя сувязі: фізіка, літаратура

Ход  урока

І. Арганізацыйна-псіхалагічны этап.

Мэта: стварэнне спрыяльнай эмацыянальнай абстаноўкі, арганізацыя ўвагі вучняў.

Задача настаўніка: арганізаваць дзейнасць вучняў, стварыць сітуацыю поспеха шляхам гульні.

Настаўнік.  Хтосьці сказаў : “Разам мы ведаем больш, чым кожны з нас”, пагэтаму прапаную за ведамі  адправіцца не па аднаму, а групамі, парамі. Калі камусьці лепш выконваць заданні  індывідуальна, калі ласка.

 Вам неабходна запоўніць “Ліст чакання”, дапоўніўшы выраз:” Я буду

рад(а) ,калі на ўроку…”  У канцы ўрока вы зможаце прверыць, ці збыліся вашы чаканні.

Дзейнасць вучняў: запаўняюць “ Ліст  чакання”

ІІ Арыенціровачна-матывацыйны этап

Мэта: успрыняцце вучнямі праблемы ўрока, самавызначэнне на вынік урока

Задача настаўніка: сфарміраваць пазнавальную цікавасць да вывучаемай тэмы накіраваць вучняў да дзейнасці.

Стварэнне праблемнай сітуацыі.

Настаўнік( паказвае  персік) Што ў мяне ў руках і якое дачыненне гэта мае да таго, што мы праходзім на ўроку.

Дзейнасць вучняў: адказваюць, параўноўваюць будову персіка з будовай атама.

Настаўнік . Якая будова атама?  (Слайд 3)

                                             Протон (p+)

                  Ядро             Нейтрон (n0)   

Атам

                  Электронная              Электрон (ē)

               абалонка   

1. Атам –электранейтральная часціца, якая складаецца з дадатна зараджанага ядра і адмоўна зараджаных электронаў

Загадкі пра пратон, нейтрон,электрон (слайд ы 4-6)

а) Очень положительный

С массою внушительной,

А таких, как он, отряд

Создает в ядре заряд.

Лучший друг его – нейтрон.

Догадались? Он-….!.

б) Зарядом я похвастать не могу,

А потому сижу в ядре и ни гу-гу.

А то еще подумают: шпион,

А я нейтральный и зовусь…

в) Он бежит по проводам,

Он бывает тут и там,

Свет зажег, нагрел утюг

…. – наш лучший друг.

Если в атом он попал –

То считай почти пропал:

Он с утра и до утра

Носится вокруг ядра

Характарыстыка   атама фосфару(слайд 7)

РП (работа ў парах)  Характарыстыка элементаў (слайд 8) 

ІІІ. Аперацыйна-пазнавальны этап.

Мэта: авалоданне зместам тэмы ўрока і спосабамі пазнавальнай дзейнасці, фарміраванне ў вучняў уменняў назіраць, рабіць вывады, запісваць электронныя схемы атамаў І- ІІІ перыядаў.

Задачы настаўніка: актуалізаваць апорныя веды; стварыць сітуацыю пошуку невядомага на аснове ведаў, якія вучні маюць.

Прагляд відэароліка “Мадэль  атама”

Настаўнік .Рабяты, што , на вашу думку вы бачылі?

(Слайд 10).Для руху патрэбна энергія. Якія электроны валодаюць большай энергіяй: тыя,што знаходзяцца бліжэй да ядра  ці далей. Чаму?

Дзейнасць вучняў. Адказваюць на пытанні. Робяць вывады (слайд 11)

Настаўнік . Для таго , каб правільна паказаць запаўненне электронамі слаёў, неабходна ведаць асноўныя правілы:

 (слайд12) 1.Лік электронных слаёў у атаме роўны нумару перыяду, у якім ён знаходзіцца

2.На  першым слаі мах. можа знаходзіцца 2 ē

3.На  другім слаі мах. можа знаходзіцца 8ē

(Запісванне электронных схем Н, С, АІ.)

РП- самастойная работа (слайд 13) з наступнай праверкай.

Фізкультхвілінка (электронная)

 Настаўнік. Падвядзём невялікія вынікі. Для гэтага вам неабходна адказаць на пытанні: (слайд14)

1.У чым заключаецца фізічны сэнс нумару   перыяду?

   2. У чым заключаецца фізічны сэнс нумару    А- групы?

   3. Якія электроны называюць валентнымі?

    4. У чым заключаецца фізічны сэнс перыядычнага закону?

ІV. Кантрольна-карэкцыйны этап.

Мэта: асэнсаванне вучнямі ўзроўня засваення новага матэрыялу.

Задача настаўніка: арганізаваць мэтанакіраваную праверку ведаў па зместу вывучаемага матэрыялу.

Настаўнік.Каб пераканацца ў разуменні вывучанага на ўроку матэрыялу, вам неабходна выканаць невялікі тэст.

Дзейнасць вучняў: выконваюць тэст, з наступнай узаемаправеркай і абмеркаваннем

АДКАЗЫ. Варыянт 1. 1-электронны слой; 2 – нумару групы; 3-8 ē; 4-4; 5-магнійВарыянт 2 1- валентнымі; 2-электронная схема; 3-2 ē; 4-4; 5- хлор.

V. Рэфлексійны этап.

 Мэта: падвядзенне вынікаў урока.

Чакаемыя вынікі: асэнсаванне вучнямі выніковасці сваёй дзейнасці

Задача настаўніка: даць  якасную ацэнку работы класа і аддзельным вучням, арганізаваць рэфлексійную дзейнасць

Настаўнік. Звярніцеся да “Ліста чакання”, які вы запаўнялі ў пачатку ўрока. Пастаўце “ +” насупраць дапушчэння, калі яно збылося і “ –“,  - калі не збылося.

VІ. Дамашняе заданне

Параграф 12

№ 5, ст 56

Вам  прапаноўваецца заданне, якое дапаможа замацаваць вашы веды па дадзенай тэме. Калі яно для вас будзе складаным, то зазірніце ў сшытак ці падручнік.

Прыметы і ўласцівасці прамавугольнага трохвугольніка. Устаўка відарысаў у прэзентацыю

Інтэграваны ўрок (інфарматыка + матэматыка)

Падрыхтавала настаўнік матэматыкі Акулік Г. І.

Мэты: 1) Фарміраванне ІКТ-граматнасці, умення адаптаваць інфармацыю да канкрэтных умоў, стварыць умовы для засваення практычных уменняў вучняў пры пабудаванні прэзентацый;

2) развіваць памяць, увагу, уменне працаваць у парах

3) вырабатка у вучняў навыкаў выкарыстоўваць камп’ютар пры вывучэнні геаметрыі

Тып урока: інтэграваны, урок замацавання

План урока

Ход урока

1.     Арганізацыйны момант. (Слайд 1)

     З даўніх часоў адным з важнейшых дасягненнем чалавека лічылася валоданне матэматычнымі ведамі. Цяпер без валодання камп’ютара цяжка абысціся.  Сёння на ўроку неабходна будзе паказаць сувязь двух важных навук: матэматыкі і інфарматыкі. Дэвізам урока будуць словы: Слухаю. Успамінаю. Думаю. Запамінаю. Рашаю.

2. Тэма ўрока: “Прыметы і ўласцівасці прамавугольнага трохвугольніка. Устаўка відарысаў у прэзентацыю”.

Сёння аб’ектам нашых даследаванняў будзе прамавугольны трохвугольнік, а інструментамі – праграма Microsoft PowerPoint

Задачы ўрока: замацаваць веды аб прыметах роўнасці прамавугольных трохвугольнікаў;  стварыць прэзентацыю  з дапамогай устаўкі відарысаў з файла; выканаць тэст у сістэме сеткавага ўзаемадзеяння LearningApps

3. Актуалізацыя апорных ведаў і уменняў. (Слайды 2-7)

Геаметрыя

·         Якая фігура адлюстравана на рысунку? Трохвугольнік.

·         Якія ў яго асаблівасці?. Адзін з вуглоў прамы,  90⁰.

·         Як называецца такі трохвугольнік? Прамавугольны.

·         У прамавугольнага трохвугольніка  ёсць і  другія асаблівасці. Якая старана называецца Гіпатэнузай?

·         Як называюцца дзве другія стораны? Катэты.

·         На папярэдніх уроках мы вывучалі розныя тэарэмы. Праверым, як мы іх засвоілі. Выканаем тэст у сістэме сеткавага ўзаемадзеяння LearningApps     (Дадатак 1)

·         Cпасылка на матэматычны дыктант

http://LearningApps.org/display?v=pv8g7uru316

Выкананне тэста вучнямі. Работа ў парах

Інфарматыка

·         Якая праграма дазваляе ствараць прэзентацыі? Дзе іх можна выкарыстоўваць? ………..

·         Што можна ўстаўляць у слайды прэзентацый

·         Якім чынам гэта можна зрабіць?

Устаўка відарысаў. Выкарыстанне калекцый

• Кліпарты — убудаваныя калекцыі карцінак, гукаў, відэафільмаў

4. Засваенне атрыманых ведаў.

1) Вусная размінка (на слайдах)

2) Задачы па гатовых чарцяжах (на слайдах)

Фізкультхвілінка

3) Работа ў парах  (Дадатак 2). Выкананне рознаўзроўневых заданняў

5. Практычная  работа

Групы атрымліваюць заданне (Дадатак)

Стварэнне прэзентацыі

Прыметы роўнасці прамавугольных трохвугольнікаў

Стварыце прэзентацыю  аб  прыметах роўнасці прамавугольных трохвугольнікаў. Фон і афармленне выберыце самастойна. Захавайце прэзентацыю ў файле з імем Геаметрыя_7 кл.ppt

6. Абмеркаванне рэзультатаў, дэманстрацыя лепшых прэзентацый. Падвядзенне вынікаў урока.

Гульня-дыялог “Запомні!”

1. Сума вуглоў трохвугольніка роўна 180°
2. Сума градусных  мер вострых вуглоў прамавугольнага трохвугольніка роўна 90°.
3. Знешні вугал трохвугольніка роўны суме двух унутраных, не сумежных з ім.
4. У трохвугольніку супраць большай стараны ляжыць большы вугал
5. У трохвугольніку супраць большага вугла ляжыць большая старана
6. У трохвугольніку даўжыня кожнай стараны меншая за суму даўжынь дзвюх другіх  яго старон
7. Гіпатэнуза– старана прамавугольнага трохвугольніка, якая ляжыць супраць прамога вугла. Дзве другія стораны называюць катэтамі.
8. Прыметы роўнасці прамавугольных трохвугольнікаў:

1. Па двух катэтах
2. Па катэту і прылеглым вострым вугле
3. Па гіпатэнузе і вострым вугле
4. Па гіпатэнузе і катэту

9. Уласцівасці прамавугольнага трохвугольніка:

1)Катэт, які ляжыць супраць вугла 30°, роўны палове гіпатэнузы

2) Калі катэт роўны палове гіпатэнузы, то градусная мера вугла, што ляжыць супраць гэтага катэта, роўна 30°. 

Шкілетныя мышцы, іх будова і функцыі

Урок распрацавала настаўніца біялогіі Гаўдур А. У.

Эпіграф да ўрока

« Рух як такі можа па сваяму дзеянню замяніць любыя лекі, але ўсе сродкі свету  не ў стане замяніць дзеянне рухаў”

Тіссо

Адукацыйная мэта:

прадпалагаецца, што навучэнцы будуць ведаць будову і функцыі мышцаў, асноўныя групы шкілетных  мышцаў;

умець:

прыводзіць прыклады, абгрунтоўваць  ўзаемасувязь будовы і функцый шкілетных мышцаў;

абгрунтоўваць уплыў фізкультуры і спорту на стан здароўя чалавека

Развіваючая мэта: садзейнічаць развіццю лагічнага мыслення, уменні выявіць прычынна-выніковыя сувязі паміж з’явамі і працэсамі, аналізаваць вучэбную інфармацыю.

Выхаваўчая мэта: стварыць умовы для фарміравання у вучняў пазітыўнай Я- канцэпцыі, развіццё камунікатыўных навыкаў. Выкарыстоўваючы гульнёвыя моманты, развіваць цікавасць вучняў да прадмета.

Тып урока: урок вывучэння новага матэрыялу.

Абсталяванне:

• Біялогія: вучэбны дапаможнік для 9 класа / М.В.Машчанка, А.Л.Барысаў;-Мінск: Народная асвета,2011
• мультымедыйная ўстаноўка, прэзентацыя  “Будова і функцыі скелетных мышцаў” ;
• відэаролікі  “Вярчэнне пляча” “Работа мышцаў”;
• секундамер, гіры, тлумачальныя слоўнікі, біялагічны слоўнік ,“дрэва стану”

Асноўныя метады навучання: работа з падручнікам,рашэнне пастаўленных праблем сумесна з вучнямі, гульнёвыя прыёмы, дэманстрацыя доследа.

Формы дзейнасці вучняў: індывідуальная, парная, групавая

Міжпрадметныя сувязі: фізіка, літаратура

Ход   урока

І. Арганізацыйна-псіхалагічны этап.

Мэта: стварэнне спрыяльнай эмацыянальнай абстаноўкі, арганізацыя ўвагі вучняў.

Задача настаўніка: арганізаваць дзейнасць вучняў, стварыць сітуацыю поспеха шляхам гульні.

НастаўнікСябры мае!  Я вельмі рада

                    Зайсці ў прыветлівы ваш клас.

                     І для мяне ўзнагарода

                     Вачэй зіхценне ў гэты час.

                     Вядома: кожны ў класе геній

                     Ды ці без працы будзе толк?

                     Пагэтаму, няма сумненняў:

                     Мы разам свой складзём урок.

Дзейнасць вучняў: слухаюць, настройваюцца на рабочы лад.Знаёмства з “лістамі поспеху”

ІІ Арыенціровачна-матывацыйны этап

Мэта: успрыняцце вучнямі праблемы ўрока, самавызначэнне на вынік урока

Задача настаўніка: сфарміраваць пазнавальную цікавасць да вывучаемай тэмы, накіраваць вучняў да дзейнасці.

Стварэнне праблемнай сітуацыі.

1. НастаўнікСягодня я раскажу вам старую індыйскую казку аб сараканожцы.Аднойчы маладая вясёлая сараканожка прыгожа танцавала. Старая рапуха злосна сачыла за ёю, зайздросціла яе спрытнасці. І раптам рапуха запытала танцорку : «Растлумач мне, дарагая,  як табе ўдаецца так удала распаражацца ўсімі сваімі нагамі. Адкуль ты ведаеш, якая ножка паднімецца першай, а якая дваццаць восьмай? Якая з ножак апускаецца і калі паднімаецца 11 і 7? І што ў гэты час робяць 9 і 21?»  Сараканожка спынілася і задумалася. Ёй  ў голаву не прыходзілі такія пытанні. А цяпер ёй і самой стала цікава: як жа паступае яна на самай справе? Якую ножку неабходна падняць, каб прадоўжыць танец.Але гэтага яна не ведала. Чым больш яна аб гэтым думала, тым больш запутвалася. Так яна і засталася нерухомай на радасць рапусе.

2. А як гэта робім мы? Што цягне нашу руку уверх? Зробім работу: падніміце руку ўверх, хто знае адказ на пытанне – руку апусціце. Адкажам на пытанне.

Вывад : мышцы працуюць над камандай галаўнога мазга.

Дадзім азначэнне (РСл.):

Мышцы или мускулы (от лат. musculus — мышка, маленькая мышь) —органы тела животных и человека, состоящие из упругой, эластичноймышечной ткани, способной сокращаться под влиянием нервных импульсов. Предназначены для выполнения различных действий: движения тела, сокращения голосовых связок, дыхания.  Определение,  данное в толковом словаре.

Дзейнасць вучняў: адказваюць на пытанні, працуюць са слоўнікам.

ІІІ. Аперацыйна-пазнавальны этап.

Мэта: авалоданне зместам тэмы ўрока і спосабамі пазнавальнай дзейнасці, фарміраванне ў вучняў уменняў назіраць, назіраць, рабіць вывады, працаваць з падручнікам, рабіць схемы

Задачы настаўніка: актуалізаваць апорныя веды; стварыць сітуацыю пошуку невядомага на аснове ведаў, якія вучні маюць.

Настаўнік. Мы ўжо вывучылі тыпы тканак, сярод іх 3 віды мышачнай тканкі. Хто ўспомніць, як яны называюцца?  Правільна, а цяпер выканаем  тэставае заданне:

Дзейнасць вучняў. Выконваюць тэставае заданне, узаемаправерка: А3,Б1,В2

Робяць вывады

Настаўнік . Мы жо дазналіся , што такое мышцы,пры дапамозе якой тканкі яны ўтвораны. Сёння мы падробней астановімся на будове і функцыях  шкілетных мышцаў. Якія  задачы мы павінны сёння рашыць? (Вызначэнне задач)

Якая будова і функцыі шкілетных мышцаў? Вам неабходна звярнуцца да параграфа 21ст.62-63, прачытаць і пабудаваць лагічную схему будовы шкілетнай мышцы.(РП) – афішыраванне - праверка –(слайд 5)

Як жа працуе мышца? (Прагляд механізм работы)

  Скарачаючыся, мышца перамяшчае косць як рычаг і выконвае механічную работу. Умомант скарачэння яна змяняецца, робіцца пры гэтым таўсцейшай і збліжае косці, да якіх прымацавана. Такім чынам мышцы выконваюцьперамяшчэнне цела або яго частак у прасторы, а таксама іншыя рухі (прагляд відэароліка рух дэльтавіднай мышцы)

Настаўнік . Якім чынам ажыццяўляецца ўзгодненая дзейнасць органаў пры мышачнай рабоце?

Вучні : Работа знаходзіцца пад кантролем нервовай сістэмы і гумаральных фактараў.

1.       Усе мышачныя рухі запускаюцца нервовымі імпульсамі, якія паступаюць з ЦНС.

2.       Нервовая сістэма(пад уплывам зваротнай сувязі – імпульсаў, якія ідуць ад мышцаў) змяняе абмен рэчываў і работу сістэм жыццезебеспячэння (кровазвароту, дыхання)

3.       Кара вялікіх паўшар’яў непасрэдна кантралюе скарачэнне шкілетных мышцаў. Таму пры пашкоджанні кары вялікіх паўшар’яў( кровазліццё ў мозг) мышцы становяцца некіруемымі (параліч)

Рух мышцаў у любым суставе забяспечваецца як мінімум 2 мышцамі, якія дзейнічаюць у процілеглых  напрамках.  Як называюцца такія мышцы? (Работа з тэрмінамі) У адным напрамку?

( Настаўнік вызывае вучня і просіць пастаяць яго на  пальчыках адной нагі.)

Праблемнае пытанне.  Якім чынам забяспечваецца магчымасць утрымання масы цела на пальчыках адной нагі?

    Паведамленне  групы  вучняў , якія даследавалі з’яву рычага і як сіла мышцы залежыць ад даўжыні рычага. ( Разгледзім будову ступні. Пярэдняя яе частка ў 6 разоў даўжэйшая за заднюю, куды прымацоўваецца ікраножная мышца. Вось вярчэння  будзе галёнкаступнёвы сустаў. Калі я масай … паднімаюся на пальчыках адной нагі, то ікраножная мышца можа развіць сілу ў …. – праяўляецца шасцікратны эфект рычага.)

   РП- Скласці схему  “ Асноўныя групы  шкілетных мышцаў”Афішыраванне.

Цікава ведаць(паведамленне вучняў)

•        У чалавека апісаны 639 шкілетных мышцаў

•        Рука чалавека складаецца з 30 касцей і 49 мышцаў

•        Самая доўгая мышца чалавека – краўцоўская  - цягнецца ў выглядзе тоўстага шнура ўздоўж сцягна наўскос, садзейнінічаючы прывядзенню нагі ў становішча “абаранкам”. У такой позе ў старадаўнасці сядзелі краўцы, адсюль і назва “краўцоўская”

•        Жавальныя мышцы з’яўляюцца ў чалавека самымі моцнымі. У кнізе рэкордаў Гінеса сказана, што ў 1982 годзе Р. Хофман змог развіць імі сілу ў 442 кг.

•        Самыя актыўныя мышцы ў целе чалавека – вочныя: яны скарачаюцца да 100 000 разоў у дзень.

•        Самая маленькая мышца – страмянная, яе даўжыня 13 мм.

• Выцяніце губы ў трубачку . Якія мышцы ўдзельнічаюць у гэтых дзеяннях? (мімічныя) Вы ведаеце, згодна даследаванням французкіх нервапатолагаў , у чалавека , які плача працуе 43 мышцы, а які смяецца -17, так што смяяцца энергетычна выгадней. Смейцеся наздароўе.

Настаўнік. Вы стаміліся? Праводзім  фізкультхвілінку.

Фізкультхвілінка (электронная)

Настаўнік.Праводзіцца дослед па вызначэнню часу наступлення стомленасці пры статычнай і дынамічнай працы.

Што такое стомленасць?  Чаму яна наступае ў выніку любой работы? 

( Р.падр. ст. 64)

Вучні чытаюць падручнік, адказваюць, што стомленасць наступае ў выніку статыстычнай работы скарэй чым у выніку дынамічнай.

Як мы змагаліся са стомленасцю?

Гіпакінезія і гіпадынамія? (РТ)

Гіпакінезія – працяглае зніжэнне рухальнай актыўнасці

Гіпадынамія – страта сіл мышачнага скарачэння

Ці трэба трэніраваць мышцы? (паведамленне эксперта)

 Устаноўлена, што пры  рабоце любога органа ў яго паступае больш крыві , чым у час пакоя.

Чым большую работу робяць мышачныя валокны, тым больш пажыўных рэчываў і кісларода прыносіць кроў. Пры рэгулярнай фізічнай рабоце, занятках  фізкультурай і спортам мышачныя валокны растуць хутчэй, патаўшчаюцца і чалавек становіцца дужэйшы. Мышцам патрэбны сістэматычныя трэніроўкі. Гэтаму садзейнічаюць рэгулярныя фізічныя практыкаванні, хадзьба на лыжах, плаванне. Фізічныя практыкаванні аказваюць добры ўплыў на ўвесь арганізм, умацоўваюць здароўе, робяць чалавека закалённым, які здольны вытрымліваць самыя розныя ўздзеянні знешняга асяроддзя.

 Падвядзём невялікія вынікі. Для гэтага вам неабходна адказаць на пытанні: (слайд13)

ІV. Кантрольна-карэкцыйны этап.

Мэта: асэнсаванне вучнямі ўзроўня засваення новага матэрыялу.

Задача настаўніка: арганізаваць мэтанакіраваную праверку ведаў па зместу вывучаемага матэрыялу.

Настаўнік.Каб пераканацца ў разуменні вывучанага на ўроку матэрыялу, вам неабходна выканаць невялікі тэст. Вам неабходна указаць нумар правільных адказаў.

Дзейнасць вучняў: выконваюць тэст, з наступнай узаемаправеркай і

абмеркаваннем.

АДКАЗЫ. Варыянт І. – 1,2,4,5

Варыянт ІІ -2, 5

V. Рэфлексійны этап.

 Мэта: падвядзенне вынікаў урока.

Чакаемыя вынікі: асэнсаванне вучнямі выніковасці сваёй дзейнасці

Задача настаўніка: даць  якасную ацэнку работы класа і аддзельным вучням, арганізаваць рэфлексійную дзейнасць

На якім этапе ўрока вам было лягчэй, цікавей?

На якім этапе вы адчувалі цяжкасці?

Як вы думаеце , які від дзейнасці вам дапамог лепш засвоіць матэрыял?

Ці ўсе задачы урока мы выканалі?

Ці спадабаўся вам урок?

Настаўнік падводзіць вынік урока і вучні працуюць на “ дрэве стану”

VІ. Дамашняе заданне

Параграф 21, адказаць на пытанні ст.65

Вам  прапаноўваецца заданне, якое дапаможа замацаваць вашы веды па дадзенай тэме. Калі яно для вас будзе складаным, то зазірніце ў сшытак ці падручнік.

 Тэставая работа.

Цікава ведаць.

• У чалавекаапісаны 639 шкілетныхмышцаў

•        Рука чалавекаскладаецца з 30 касцей і 49 мышцаў

•        Самая доўгая мышца чалавека – краўцоўская  - цягнецца ў выглядзетоўстага шнура ўздоўжсцягнанаўскос, садзейнінічаючыпрывядзеннюнагі ў становішча “абаранкам”. У такой позе ў старадаўнасцісядзелікраўцы, адсюль і назва “краўцоўская”

•        Жавальныя мышцы з’яўляюцца ў чалавекасамымімоцнымі. У кнізерэкордаўГінеса сказана, што ў 1982 годзе Р. Хофманзмогразвіцьімісілу ў 442 кг.

•        Самыяактыўныя мышцы ў целечалавека – вочныя: яныскарачаюцца да 100 000 разоў у дзень.

•        Самая маленькая мышца – страмянная, яедаўжыня 13 мм.

•        Выцяніцегубы ў трубачку .Якіямышцыўдзельнічаюць у гэтыхдзеяннях? (мімічныя) Выведаеце, згоднадаследаваннямфранцузкіхнервапатолагаў , у чалавека , якіплачапрацуе 43 мышцы, а якісмяецца -17, такштосмяяццаэнергетычнавыгадней. Смейцесяназдароўе.

Ці трэба трэніраваць мышцы?

 Устаноўлена, што пры  рабоце любога органа ў яго паступае больш крыві , чым у час пакоя.

Чым большую работу робяць мышачныя валокны, тым больш пажыўных рэчываў і кісларода прыносіць кроў. Пры рэгулярнай фізічнай рабоце, занятках  фізкультурай і спортам мышачныя валокны растуць хутчэй, патаўшчаюцца і чалавек становіцца дужэйшы. Мышцам патрэбны сістэматычныя трэніроўкі. Гэтаму садзейнічаюць рэгулярныя фізічныя практыкаванні, хадзьба на лыжах, плаванне. Фізічныя практыкаванні аказваюць добры ўплыў на ўвесь арганізм, умацоўваюць здароўе, робяць чалавека закалённым, які здольны вытрымліваць самыя розныя ўздзеянні знешняга асяроддзя.

Факультативное занятие по математике

по теме "Золотое сечение"

 (6-й класс)

                                     Окулик Галина Ивановна,

                                                    учитель математики и информатики

Цели:

Образовательные:

• используя знания, умения, навыки учащихся по темам «Обыкновенные дроби» и «Отношения и пропорции» помочь детям вывести понятие золотого сечения, показать связь математики с окружающим миром посредством самоанализа результатов практической работы.

Развивающие:

• Развитие речи, т.е. обогащение и усложнение ее словарного запаса, усложнение смысловой функции, овладение учащимися художественными образами, выразительными свойствами языка, и, конечно же, развитие математической речи.
• Развитие умений сравнивать, анализировать, строить аналогии, обобщать, выделять главное.

Воспитательные:

• развивать умения решать проблемы, проявлять настойчивость в достижении цели, развивать трудолюбие, формировать у учащихся нравственные качества: умение чувствовать красоту и гармонию окружающего нас мира, любовь к Родине, в том числе, любовь к малой Родине, доброжелательное отношение друг к другу, умение слушать друг друга.

Ход урока

Организационный момент.

– Сегодня на занятии мы, дети, узнаем с вами об одном удивительном открытии математики, которое часто встречается в окружающем нас мире. А вот как называется это чудо математики, вы узнаете сами, выполнив задания «Лабиринта».

(каждый ребенок получает карточку Приложение 2, после выполнения задания – первый идет к интерактивной доске и открывает букву, соответствующую ответу, работа начинается с числа, которое стоит в треугольнике).

страница 1

После выполнения работы на доске появились слова:

Итак, тема нашего урока «Золотое сечение».

– Молодцы, дети! Чудо математики называется «Золотое сечение».

– Скажите, пожалуйста, какую ассоциацию у вас вызывает слово «ЗОЛОТОЕ»? (солнышко, светлое, теплое, красивое)

– Что же такое «Золотое сечение»?

Чтобы ответить на этот вопрос, мы поработаем с вами исследователями. А эпиграфом к нашему уроку пусть будут слова американского ученого Ф. Хауздорфа: «Есть в математике нечто, вызывающее человеческий восторг». (презентация – слайд 1).

Вопросы для повторения:

• Дать определение отношения.
• Что называется пропорцией?
• Прочитайте основное свойство пропорции.

Практическая работа

(каждый ребенок получает карточку, на интерактивной доске – все рисунки, результаты учащиеся записывают на доске).

• Измерив длины отрезков АВ, АС, ВС, найти отношение длин отрезков АС к АВ, ВС к АС (у каждого учащегося карточка с заданием)
• Сравнить полученные отношения.
• Сделать вывод.

Выполнив работу, учащиеся дали определение золотого сечения (золотое сечение – это такое деление целого на две неравные части, при котором большая так относится к целому, как меньшая часть к большей). Отношение золотого сечения приблизительно равно 0,618.

• Золотое сечение встречается в природе, архитектуре, искусстве.
• Как разделить отрезок в золотом отношении? С помощью непосредственных измерений это сделать невозможно. Древнегреческие мастера использовали циркуль и линейку, причем были найдены различные способы построения. Один из них покажет древнегреческий мастер (заранее подготовленный ученик), а помогать ему будут подмастерья (3 ученика – ассистента)

1. Дан отрезок АВ.
2. Проведем отрезок ВД, перпендикулярный отрезку АВ, длина которого 2АВ.
3. Построим отрезок АД.
4. Проводим окружность с центром в точке Д, радиусом ДК, равным отрезку АВ.
5. Построим окружность с центром в точке А, радиусом АЕ, равным половине отрезка АК (для этого отрезок АК с помощью циркуля и линейки разделим пополам.)

Последняя окружность пересечет отрезок АВ точкой С золотого сечения, т.е. СВ/АВ=АС/ВС

Класс выполняет построение с помощью ассистентов.

• Далее рассказ учителя о золотых прямоугольниках и их свойствах (презентация – слайд 3).
• Открыто золотое сечение было в Древнем Египте Пифагором, известным математиком и философом, который жил в 6 веке до н.э. А «Золотое сечение» им названо потому, что там присутствует красота и гармония (слайд 2).

«Пентаграмма».

(сообщение ученицы) (слайд 5)

Замечательный пример «золотого сечения» представляет собой правильный звездчатый пятиугольник, который можно найти в вавилонских рисунках. Для школы Пифагора звездчатый пятиугольник служил опознавательным знаком и символом здоровья.

Интересно, что внутри пятиугольника можно продолжить строить пятиугольники, и это отношение будет сохраняться. Звездчатый пятиугольник называется пентаграммой.

Пифагорейцы выбрали пятиконечную звезду в качестве талисмана, она считалась символом здоровья и служила опознавательным знаком. Бытует легенда о том, что один из пифагорейцев больным попал в дом к незнакомым людям. Они старались его выходить, но болезнь не отступала. Не имея средств заплатить за лечение и уход, больной перед смертью попросил хозяина дома нарисовать у входа пятиконечную звезду, объяснив, что по этому найдутся люди, которые вознаградят его. И на самом деле, через некоторое время один из путешествующих пифагорейцев заметил звезду и стал расспрашивать хозяина дома о том, каким образом она появилась у входа. После рассказа хозяина гость щедро вознаградил его.

• Учитель: достижения египтян удивляли и восхищали художников Древней Греции. Греки продолжили и развили традиции египтян в скульптуре и искусстве.
• «Золотое сечение в скульптуре и искусстве». (презентацию продолжает следующая ученица) (слайд 6-10)

Скульптурные сооружения, памятники воздвигаются, чтобы увековечить знаменательные события, сохранить в памяти потомков имена прославленных людей, их частью, то точки деления придутся на анатомически важные пункты: начало шеи, талию, коленную чашечку и т.д. Такая же закономерность распространяется на лицо и руки. Много позже было измерено несколько тысяч человеческих тел и обнаружено, что для взрослых мужчин отношение длины торса до талии к длине всего тела равно 0,615, а для взрослых женщин 0,6. Таким образом, соотношение частей тела у мужчин весьма близко подходит к золотому сечению.

Говоря о золотом сечении в живописи, хочется вспомнить слова художника Леонардо да Винчи: «Если мы человеческую фигуру – самое совершенное творение Вселенной – перевяжем поясом и отмерим потом расстояние от пояса до ступней, то это величина будет относиться к расстоянию от того же пояса до макушки, как весь рост человека относится к длине от пояса до ступней. Если теперь измерим длину от макушки до среднего пальца, когда руки опущены по швам, то эта величина по отношению к расстоянию от среднего пальца до ступни составит то же число, что и отношение всего роста к этой величине».

Сам Леонардо да Винчи золотое сечение широко использовал в своих работах. Его знаменитый портрет Монны Лизы долгие годы привлекает внимание исследователей, которые обнаружили, что композиция рисунка основана на золотых треугольниках, которые являются частями правильного звездчатого пятиугольника.(просмотр презентации далее,слайды 11,12,13)

Учитель: Поистине, золотое сечение – чудо математики. Древние архитекторы многогранно использовали золотое сечение в своих работах. Одним из красивейших произведений древнегреческой архитектуры является Парфенон (5век до н.э.). Отношение высоты здания к его длине равно 0,618, т.е. золотому сечению, а это значит, что древние греки жили в гармонии с окружающим нас миром. В фасаде Парфенона тоже присутствуют пропорции золотого сечения слайд 14,15).

Золотое сечение всегда использовалось и используется в архитектуре (просмотр слайдов 16-20).

Учитель: мы говорим с вами, дети, сегодня об одной из вечных тем, о красоте и гармонии окружающего нас мира, о роли золотого сечения в этой гармонии.

Следующий наш рассказ о божественной пропорции (продолжение презентации).

«Божественная пропорция».

Золотое сечение монах Лука Пачоли назвал «Божественной пропорцией». В 1509 г. в Венеции была издана его книга «Божественная пропорция», которая стала восторженным гимном золотой пропорции.

Среди многих достоинств золотой пропорции монах Лука Пачоли не преминул назвать и ее «божественную суть» как выражение божественного триединства – бог сын, бог отец, бог святой дух. Здесь подразумевается, что малый отрезок есть олицетворение бога сына, большой отрезок – бога отца, а весь отрезок – бога духа святого. Верующие люди таким образом принимают Золотую пропорцию.

(слайд 21 – пояснение учителя).

Учитель: золотое сечение создано природой. (просмотр слайдов 21-25).

Наше занятие подходит к концу. Дети, мы сегодня познакомились с одним из чудес математики – Золотым сечением. Мне очень хочется вспомнить слова Н.Винера «Высшее назначение математики состоит в том, чтобы находить скрытый порядок в хаосе, который нас окружает».

На занятии мы этот скрытый порядок с вами и находили.

Урок матэматыкі

                                       ў 6 класе                                                                                                 

“Дзяленне дзесятковых дробаў”

                                           Акулік Галіна Іванаўна,

                                                              настаўнік матэматыкі 

Мэты:

 - замацаванне і ўдасканаленне навыкаў дзялення  дзесятковых дробаў;

- развіцце лагічнага мышлення, памяці, увагі, самастойнасці; 

- далучэнне навучэнцаў да разнастайных формаў работы паўтарэння матэрыяла;

- фарміраванне матэматычнай мовы;

- развіцце кругаагляду, пазнавальнага інтарэсу , творчых здольнасцей;

-стварэнне эмацыянальнай абстаноўкі, выхаванне інтарэса  да прадмета,   уважлівасці і акуратнасці пры вылічэннях.

Тып урока:  урок замацавання.

Форма ўрока:  урок – падарожжа.

Метады работы на ўроку:  наглядны,  славесны, наглядна-практычны.

Формы работы на ўроку:  франтальная, індывідуальная, групавая.

Абсталяванне: малюнкі з адлюстраваннем звяроў і птушак, карабля,піратаў, магніты, карткі з заданнямі, камп’ютар, мультымедыйная прэзентацыя.

                                                   Ход урока

I Арганізацыйны момант.

    Настаўнік:  Сення мы адправімся ў казачнае падарожжа на востраў папугаяў.  Я буду доктарам Айбалітам, а вы маімі сябрамі. Вось наш прыгожы карабель з блакітнымі ветразямі (слайд 1).  І так, сядаем у наш  казачны карабель. А кім хто будзе, вызначыць вусны лік. (дзеці вусна рашаюць прыклады, за правільныя адказы ім раздаюцца малюнкі з адлюстраваннем звяроў і птушак ; на дошцы запісваецца правільны адказ, а побач размяшчаецца малюнак з героем падарожжа).

II.Вусны лік: (слайд 2)

0,7:10(0,07)

0,4:100(0,004)               2,4:2(1,2)               22,5:100(0,225)  

6,8:0,4(17)             3,33:333(0,01)

  Экіпаж карабля сфарміраваны. Тыя, каму герояў падарожжа не засталося, будуць жыхарамі вострава, да якога мы плывем.

III. Сумеснае   вызначэнне  тэмы і мэты ўрока:

       Успомніце, калі ласка, якую тэму мы вывучаем? (адказы дзяцей).

Сеняшні ўрок – гэта апошні ўрок па  тэме “Дзяленне дзесятковых дробаў”(слайд 3). Значыць, ен будзе якім? (адказы дзяцей). Правільна, замацавання і абагульнення. Якія мэты вы паставіце? (настаўнік абагульняе адказы дзяцей).

    Значыць, у час падарожжа вам неабходна зайсці ў кантакт з жыхарамі вострава папугаяў, расказаць ім , як яны павінны сябе весці ў выпадку дзялення дзесятковых дробаў.  Тэарэтычныя веды замацаваць практычнымі.(слайд 4)

    Эпіграфам да ўрока возьмем словы старажытнагрэчаскага дзеяцеля, аратара і пісьменніка Марка Тулія Цыцэрона “ Без ведання дробаў ніхто не можа прызнацца свядучым  у матэматыцы”.» (слайд 5).

    На ўроку кожны з вас, дзеці, павінен паказаць свае ўменне выконваць дзяленне дзесятковых дробаў.

 IV. Практычнае прымяненне ведаў.

     Для таго, каб наша падарожжа было паспяховым, нам неабходна ўзяць з сабой прадукты (правілы, тэарэтычныя веды); начыненне (задачы); аптэчку (прыклады і ўраўненні) (слайд 6)

    За правільныя адказы, рабяты, стаўце на малюнках алоўкам плюсы.

Прадукты:(адказаць на пытанні (слайд7)

1. Якія вы ведаеце законы множання?

2. Як падзяліць дзесятковы дроб на 10, 100, 1000 і г. д.?

3. Як падзяліць дзесятковы дроб на 0,1; 0,01;0,001 і г. д.?

4. Сфармулюйце правіла дзялення дзесятковага  дробу на натуральны лік?

5. Раскажыце, аб чым гаворыць асноўная ўласцівасць дзелі.

6. Сфармулюйце правіла дзялення двух дзесятковых дробаў.

Начыненне: (рашыць задачы) (слайд 8)

1.Даўжыня класнага пакоя роўна 0,29 дм. Чаму роўны перыметр класнага пакоя, калі яго плошча 24,94 см² ?

2.Даўжыня ломанай 13,8 дм. Колькі звенаў у ломанай, калі даўжыня    кожнага яе  звяна роўна 3,45 см?

(два вучні рашаюць каля дошкі, астатнія ў сшытках)

Аптэчка: (рашыць прыклады) (слайд 9-10)

1. 73,2:5         (14,64);
2. 6,11:5,2      (1,175);
3. 4,15:0,05    (83);
4. Рашыць ураўненні: а)2х+2,3х=12,9;  б)0,8*х=24.

(заданні выконваюць вучні самастойна і звяраюцца з адказамі на слайдзе)

    І так, у нас усе гатова. Падняць ветразі! Наш карабель плыве па сінім моры. Надуліся яго блакітныя ветразі, далека відзен малінавы сцяг. Так і хочацца прачытаць верш “Белеет парус одинокий…” Ой, штосьці  вецер падзьмуў, а на моры гэта ж бяда. Усе мацней і мацней дуе вецер, прыбліжаецца шторм. За работу,  рабяты, інакш мы ўсе загінем. Каб пераадолець страшны шторм, нам неабходна рашыць задачу .

Рашэнне задачы з дапамогай ураўнення: (слайд 11)

    Памяншаемае ў 4,2 разы больш, чым аднімаемае. Рознасць гэтых лікаў роўна 16.Знайдзіце гэтыя лікі.

    Адзін вучань рашае каля дошкі, астатнія – у сшытку.

(4,2х-х =16; 3,2х=16; х=16:3,2; х=5- аднімаемае;

памяншаемае - 4,2*5=21. Адказ:21;5).

    Малайцы! Справіліся з бядою. Цяпер смела можам прадоўжыць падарожжа. Усе навокал сціхла, мора супакоілася. Далека відзен гарызонт. Але штосьці паказалася ў далечыні. Што гэта? Штосьці грамаднае, страшнае рухаецца на нас. Дык гэта ж карабель.З чорнымі ветразямі і чорным сцягам, а на сцягу – чэрап з касцямі (слайд 12). Рабяты, гэта ж марскія піраты! Яны нас заўважылі і хочуць захапіць наш карабель. Піраты страляюць з пушак, размахваюць шаблямі і сякерамі, паляць з пісталетаў. Але мы іх не спужаемся, будзем з імі біцца.

    (На стале ляжаць малюнкі з адлюстраванннем піратаў, на адваротным баку якіх напісаны заданні. Неабходна вучням падыйсці да стала і выбраць сабе  пірата па сваім сілам. Чым больш пірат узброены, тым цяжэйшы прыклад).

     Калі часам хто-небудзь з вас не зможа справіцца са сваім “піратам” , шліце сігнал SOS,  падымайце руку і тады я сама прыйду да вас на дапамогу ці папрашу вашых таварышаў вам дапамагчы.  І так, б’емся з піратамі.

Выкананне індывідуальных заданняў(слайд 13)

1. 96.33:3 (32,11);
2. 21,49:7 (3,07);
3. 13,2:12 (1,1);
4. 12,6:0,06 (210);
5. 72,18:0,09 (802);
6. 6,25:2,5 (2,5);
7. 3,48:1,2 (2,9);
8. 4,15:0,05 (83);
9. 24:0,8 (30);
10. 51:0,17 (300);
11. 1:0,08 (12,5);
12. 1,65:0,015 (110);
13. 2,56:1,6 (1,6).

(самаправерка з адказамі на слайдзе)

     Малайцы! І тут мы атрымалі перамогу! Прадаўжаецца наша казачнае падарожжа. Але вось на гарызонце паказалася Зямля. Гэта доўгачаканы востраў папугаяў! Мы даягнулі мэты. Жыхары гэтага казачнага вострава хворыя і ім патрэбна дапамагчы. Хутчэй на бераг. Я раздаю жыхарам вострава папугаяў лекі (вітаміны, бінты, аспірын і г. д.), а вы мне дапамажыце.

Работа ў групах (слайд 14)

   Жыхары вострава рашаюць, члены экіпажа карабля таксама,

     затым  правяраюць і, калі неабходна, дапамагаюць. 

Заданне для I групы:                          II групы:

   15,6:2,5+14,09:0,2                                0,57:0,02+18,18*0,3

                                  (узаемаправерка)

V. Падвядзенне   вынікаў урока. Рэфлексія.

    Дзеці, мы паспяхова завяршылі свае казачнае падарожжа. Усе стараліся, смела перамагалі шторм, піратаў, хваробы. Дзякую вам, мае сябры. Настаў час узнагарод (падлічваюць плюсы, выстаўляюць адзнакі).

 VI. Дамашняе заданне (слайд 15).

    А каб падрыхтавацца да наступнага падарожжа, папрэбна сабраць наш паходны чамаданчык (запісваем дамашняе заданне: паўт. п.2.1- п.3.6, скласці і рашыць задачу на састаўленне ўраўнення з дзесятковымі дробамі).

План-канспект урока настаўніка біялогіі Гаўдур А. У.

Рухаючыя сілы і асноўныя вынікі эвалюцыі па Ч. Дарвіну

Мэта:

• плануецца, што на выхадзе з урока вучні могуць выканаць  выхадны тэст (прылажэнне)
• фарміраваць  эвалюцыйнаграматныя ідэі развіцця арганічнага свету;

• садзейнічаць авалодванню вучнямі асноўнымі спосабамі разумовай дзейнасці( параўнанне,супастаўленне, аналіз, сінтэз, сістэматызацыя);

• фарміраваць у вучняў навыкі самастойнай працы, працы ў групах;

 фарміраваць уменні:

• слухаць і  чуць  таварыша па вучэбнай дзейнасці

• сама-і ўзаемаправеркі;
• сама –і ўзаемакантроля

                        Ход урока

1.Якія асноўныя пытанні па тэме можаце задаць?

2. Што па Дарвіну з’яўляецца рухаючымі сіламі арганічнага свету, а што перадумовай?

3. Работа  па парах:

      1 пара – барацьба за існаванне;

       2 пара – натуральны адбор.

Заданні  1 пары:

1)Саставіць схему:

   Схема №

                          Барацьба           за     існаванне

Унутрывідавая                           Міжвідавая             З неспрыяльнымі

                                                                                      Ўмовамі

2.З  курса заалогіі і батанікі прывядзіце прыклады розных форм барацьбы за існавання:

а) унутрывідавой: ________________________

б) міжвідавой:_______________________

в)  барацьбы з неспрыяльнымі ўмовамі: _________________

3.Якая з форм барацьбы за існавання, па Дарвіну, найбольш напружаная і чаму?

4. Якая з форм барацьбы за існавання, па Дарвіну,з’яўляецца асноўнай, калі адзін з фактараў асяроддзя  аказваецца ў дэфіцыце.?

Заданні  2 пары.

1.Што такое натуральны адбор?

2.Запоўніць табліцу:

4.Абмеркаванне ў парах, у класе

5.Запаўненне табліцы

5. Адносны характар прыстасаванасцей.
6.  Абагульненне (пыт. Ст. 81 № 2-5)
7. Тэсты.

Варыянт1

1.Знайсці суадносіну:

а)Пэўная                 А- праяўляецца  ва ўзаемазвязаным змяненні  двух ці зменлівасць                    больш органаў або частак цела, наследуюцца

б)Няпэўная              Б- індывідуальная, носіць адзінкавы характар, зменлівасць                                                                наследуецца

в)Суадносная             В- групавая, мае масавы характар, не наследуецца

 або  карэлятыўная

зменлівасць

2. Ядро тэорыі натуральнага адбору –гэта:

  а) выжыванне мацнейшых;

  б)выжыванне найбольш прыстасаваных;

  в) выжыванне ўсіх, якія нараджаюцца;

3.Ч Дарвін вылучыў 3 формы  барацьбы за існаванне:…,…,….

4.Як растлумачыць  узнікненне адрозненняў у афарбоўцы апярэння ў самца і самкі глухара?

5.Выберыце лішняяе:

мядузы, ланцэтнік, курапаткі, пясец,божая кароўка, палярная сава,белы мядзведзь

Варыянт2

1.Знайсці суадносіну:

а)Унутрывідавая                А- прыводзіць да выжывання ва ўмовах барацьба                           нежывой прыроды, якія змяніліся,  найбольш  за існаванне                      прыстасаваных асобін, відаў .                  

б)Міжвідавая              Б- прыводзіць да захавання віду за лік гібелі барацьба                  найменш   прыстасаваных асобін дадзенага віду                                                            

в)Барацьба                  В- прыводзіць да перамогі  больш жыццяздольнай

 з неспрыяльнымі         асобіны або  групы асобін аднаго віду над менш ўмовамі  знешняга       жыццяздольнай асобінай і групай асобін другога  асяроддзя                       віду

2.Штучны адбор – гэта

  а) працэс стварэння новых парод жывёл і сартоў раслін шляхам сістэматычнага захавання і размнажэння  асобін з пэўнымі ,каштоўнымі для чалавека ўласцівасцямі;

  б) працэс выбарачнага знішчэння адных асобін і пераважнага размнажэння другіх;

  в) выжыванне  найбольш прыстасаваных;

3. Назавіце продкаў наступных жывёл:

а)  хатні сабака - …

б) хатні голуб - …

в) буйны рагаты скот -…

г) хатнія куры -…

д) хатняя свіння -…

е) хатнія качкі -…

4.Прапануйце гіпотезу такога прыстасавання, як доўгі корань у вярблюжай калючкі

5.Выберыце лішняяе:

дзікая капуста, савойская капуста, брокалі, брусельская, кальрабі, цвятная,качанная.

Узаемаправерка,выстаўленне адзнак, рэфлексія

Д/З Параграф 16.

ХІМІЧНЫЯ   ЎЛАСЦІВАСЦІ  АЛЬДЭГІДАЎ(11клас)

Падрыхтавала Гаўдур А. У.

ВЭ-0Мэта: вывучыць хімічныя ўласцівасці альдэгідаў  (рэакцыя аднаўлення  і  акіслення). Паказаць  абумоўленасць  хімічных уласцівасцей альдэгідаў  наліччам  у  іх саставе  альдэгіднай  групы;

   Развіваць  паняцці: а)аб  тым, што  хімічныя ўласцівасці  абумоўлены  іх  хімічнай  будовай; б)аб  генетычнай  сувязі  паміж  класамі.

   Фарміраваць  уменні: складаць  ураўненні  хімічных  рэакцый, якія  паказваюць  уласцівасці альдэгідаў і генетычныя сувязі паміж класамі, уста-

наўліваць сувязь  паміж будовай  малекул і хімічнымі ўласцівасцямі; прводзіць якасную рэакцыю  на  альдэгіды.

    Выхоўваць  адказнасць  за  свае  здароўе і здароўе іншых пры выкананні

лабараторных  работ.

Тэма: Тэарэма, адваротная тэарэме Віета.

Клас: 8

Тып урока: урок замацавання ведаў, уменняў, навыкаў

Мэта: стварыць умовы для фарміравання ўменняў рашаць квадратныя ўраўненні з выкарыстаннем тэарэмы, адваротнай тэарэме Віета.

 Задачы:

навучальная: замацоўваць веды, атрыманыя пры вывучэнні тэарэмы

                       Віета і ёй адваротнай;

развіваючая: развіваць даследчыя навыкі і самастойнасць пры

                       састаўленні і рашэнні квадратных ураўненняў;

 выхаваўчая: працягваць фарміраванне пазнавальнай цікавасці да прадмета, дысцыплінаванасць.

Абсталяванне: вучэбны дапаможнік, карткі, прэзентацыя да ўрока, тэст у сістэме LearningApps.org  акаўнта  Onoshkischool: https://learningapps.org/display?v=pez85dsf516, https://learningapps.org/display?v=pnmvde4qj18,  відыязапіс, музычныя файлы.

Структура ўрока:

1. Арганізацыйны момант.
2. Паведамленне тэмы і мэты ўрока, матывацыя навучання.
3. Актуалізацыя вучнямі ведаў, уменняў і навыкаў, якія спатрэбяцца для выканання прапанаваных заданняў
4. Фізкультхвілінка
5. Прымяненне атрыманых ведаў з мэтай фарміравання ўменняў.
6. Праверка выканання задання. Абмеркаванне дапушчаных памылак

   і  іх карэкцыя.

7. Падвядзенне вынікаў урока.
8. Інфармацыя аб дамашнім заданні.
9. Рэфлексія.

Ход урока:

1. Арганізацыйны момант.  Слайд 1

— Добрай раніцы, дзяўчынкі і хлопчыкі! Сёння я ішла ў школу з цудоўным настроем. Як вы думаеце, чаму?

Прыкладныя адказы:

— Хацелі хутчэй з намі сустрэцца.

— Заўтра 8 Сакавіка.

— Наступіла вясна, хутка канікулы.

Настаўнік на фоне музыкі : Nachalo_uroka_-_Zvonok_na_urok_(xMusic.me):

— Усё, што вы сказалі, правільна: і сонца стала лепей свяціць, і птушкі хутка прыляцяць з выраю, і я рада сустрэчы з вамі . А яшчэ ў мяне такі цудоўны святочны настрой ад чакання вашых добрых, упэўненых адказаў сёння на ўроку. Таму што вы ў мяне самыя адказныя, актыўныя, разумныя! Добрай раніцы ўсім!   

2. Паведамленне тэмы і мэты ўрока, матывацыя навучання. Слайд 2

• Сёння ў нас урок замацавання ведаў па тэме “Тэарэма, адваротная тэарэме Віета”. Мы высветлім, што добра засвоілі, якія прабелы ў ведах існуюць і як іх пазбегнуць. Прысвячаем наш урок лічбе 8, а значыць і нашым цудоўным дзяўчынкам.

3. Актуалізацыя вучнямі ведаў, уменняў і навыкаў

а) Вуснае лічэнне:        https://learningapps.org/display?v=pez85dsf516

                    (Калектыўная онлайн-гульня з камп’ютарам)     Слайд 3

б) Праверка дамашняга задання

    5.97(5), 5.98 (3,4), 5.102(1-3)

    Адказы на экране.                                                                             Слайд 4

в) Паўтарэнне тэарэтычных ведаў                                                      Слайды 5-6

• Якое ўраўненне называецца квадратным?
• Што значыць рашыць ураўненне?
• Якія квадратныя ўраўненні называюцца прыведзенымі?

г) Індывідуальная работа:

1) Пераўтвары ўраўненні ў прыведзеныя:                                        Слайд 7

2х² +2х − 4 = 0;      18х² − 12х + 6 = 0;

4х² − 16х + 5 = 0;    4х² − 12х = 0

    2) Як звязаны паміж сабой карані прыведзенага квадратнага         Слайд 8

            ўраўнення  х² + pх + q = 0 і яго каэфіцыенты p і q?

                              x₁ + x₂ = – p,    x₁ × x₂ = q.

    3) Сфармулюйце тэарэму Віета                                                          Слайд 9

    4) Знайсці суму і здабытак каранёў прыведзенага квадратнага   ўраўнення:

        а) х²–16х+28=0     б)х²–12х–45=0         в)3х²–6х–7=0                   Слайд 10

• Работа па групах.
• Праверце рашэнне ўраўненняў: Слайд 11

— Знайдзіце падборам карані ўраўненняў:  1) х² − 11х + 24 = 0  Слайды 12-13

                                                           2) х² + 3х − 10 = 0

— Сфармулюйце тэарэму, адваротную тэарэме Віета:                       Слайд 14

6) Знайдзіце карані ўраўненняў:                                                        Слайд 15

х² + 3х +2 = 0;  х² –10х – 11 = 0;  х²–15х +14 = 0;  х²+ 9х +20 = 0; х²–15х +36 = 0

4. Фізкультхвілінка-сюрпрыз для дзяўчынак ад хлопчыкаў. Слайд 16
5. Прымяненне атрыманых ведаў  Слайды 17-18                                                                                             

а) Падбярыце карані ўраўнення х₁ і х₂  так, каб выконваліся    атрыманыя роўнасці

1)   х² - 2х - 8 = 0            Д > 0,  х1 + х2 = 2,  х1 ∙ х2 = - 8

Падказка:                         2 ∙ (-4);     - 2 ∙ 4;      1  ∙  (-8);     - 1  ∙  8

2)   х² + 7х + 12 = 0       Д > 0,  х1 + х2 = - 7,  х1 ∙ х2 = 12

Падказка:                         3 ∙ (-4);     - 3 ∙ (-4);     -3 ∙  4;     - 1  ∙  8

б) Складзіце  прыведзеныя квадратныя  ўраўненні, калі:

                      1) х₁ = 1 ;  х₂ = −5

                     2) х₁ = 2 ;  х₂ = 3

                     3) х₁ = -1;  х₂ = -11

в) Тэст “Лепшы матэматык” : https://learningapps.org/display?v=pnmvde4qj18

    Хто лепш засвоіў тэарэму Віета і ёй адваротную?                             Слайд19                                                       

г) Работа па варыянтах                                                                              Слайд20                       

6. Праверка выканання задання. Адказы на экране. Абмеркаванне дапушчаных памылак і  іх карэкцыя.                                                Слайд 20
7. Падвядзенне вынікаў урока.
8. Інфармацыя аб дамашнім заданні. Слайд 21

       Творчае заданне: Скласці заданні для практыкавання у сістэме LearningApps.org гульні “Хто хоча стаць мільянерам?”

                 Абавязковае заданне: П.5.6, №5.95(6,8), 5.101

9. Рэфлексія. Слайд 22

Гучыць мелодыя. Музычны файл: гр. Барбарыкі - Рэфлексія

   Упрыгожым дошку святочнай лічбай 8 з рознакаляровых кветак: ружовымі — для тых, хто добра зразумеў тэму ўрока, навучыўся выконаць шмат заданняў, каму ўрок спадабаўся; жоўтымі — для тых, хто не ўпэўнены ў сваіх ведах, але вельмі стараўся на ўроку; зялёнымі — для тых, каму ўрок не спадабаўся, хто нічога  не зразумеў.             

МАТЭМАТЫКА

8 клас. Тэма: “Карані і ступені”. 

Мэта: садзейнічаць фарміраванню ў вучняў навыкаў вуснага лічэння

7 клас. Тэма: “Асноўныя геаметрычныя паняцці”

Мэта: абагульненне і сістэматызацыя ведаў аб асноўных геаметрычных паняццях; рашаць заданні розных відаў дзейнасці

калектыўная пры ўдзеле настаўніка,

самастойная ў невялікіх групах.

9 клас. Тэма “Чатырохвугольнікі”

Мэта: абагульненне і паглыбленне ведаў аб чатырохвугольніках

калектыўная пры ўдзеле настаўніка,

самастойная ў невялікіх групах, індывідуальная.

ХІМІЯ.

Закон захавання масы рэчываў. Хімічныя ўраўненні.

Мэта: доследным шляхам даказаць закон захавання масы рэчываў і на яго аснове пачаць фарміраванне ўмення састаўляць ураўненні хімічных рэакцый; удасканальваць уменні выказваць і абгрунтоўваць меркаванні; вучыць карыстацца атрыманымі ведамі на практыцы пры разліках; замацаваць паняцці “адносная малекулярная маса”, “адносная формульная маса”, уменне вылічваць значэнне гэтых велічынь; працягваць фарміраваць уменні рабіць разлікі па формуле, дзейнічаць па алгарытму;

Ход урока.

1. Арганізацыйны момант

2. Праверка дамашняга задання

Франтальная работа  № 4  з доказам свайго меркавання.

Падагульняючыя пытанні:

• Што такое хімічная рэакцыя?
• Якія прыкметы хімічнай рэакцыі?
• Якія ўмовы неабходныя для працякання хімічнай рэакцыі?

Выкарыстанне Learning.Apps.org: вызначыць фізічныя і хімічныя з’явы.

3. Актуалізацыя ведаў.

Эксперымент №1 ( Узаемадзеянне мелу і воцатнай кіслаты)

• Што вы назіраеце?
• Якія прыкметы хімічнай рэакцыі?
• Ці адбыліся змяненні з агульнай масай рэчываў у доследзе? Якія?

Эксперымент №2 (Выконвае вучань. Узаемадзеянне хларыду барыю і сульфату натрыю)

• Што вы назіраеце?
• Якія прыкметы хімічнай рэакцыі?
• Ці адбыліся змяненні з агульнай масай рэчываў у доследзе? Якія?

4. Вывучэнне новай тэмы і першасны кантроль.

А) Аб’яўленне тэмы.

Б)  Пастаноўка пытанняў .

- Давайце паставім пытанні да гэтай тэмы, на каторыя было б важна знайсці адказы? ( Хто даказаў закон? Як? Што такое ўраўненне рэакцыі?)

В) Работа з падручнікам (Высветліць, як быў даказаны закон). Прагляд прэзентацыі.

Г) Дэманстрацыйны эксперымент

Вывад: Маса рэчываў, якія ўступілі ў хімічную рэакцыю, роўна масе рэчываў, што ўтварыліся.

Д)Паняцце хімічнага ўраўнення

- Як мы абазначаем хімічныя элементы?

- З дапамогай чаго запісваецца састаў рэчыва?

- А як запісаць хімічную рэакцыю?

( Тлумачэнне алгарытма састаўлення ўраўненняў)

Е) Работа з мадэлямі малекул, састаўленне ўраўнення

Вывад. Пры хімічных рэакцыях атамы не знікаюць і не ўзнікаюць , сутнасць рэакцыі ў іх перагрупоўцы.

Ж) Расставіць каэфіцыенты ў рэакцыях

Са + О2=СаО

Н2+ Br2=HBr

Al+Cl2=AlCl3

Замацаванне

№ 5 вусна

№7 задачу рашыць самастойна (абгрунтаваць, які закон прымянілі?)

Расставіць каэфіцыенты самастойна (2 вучні каля дошкі)

5. Абагульненне.

• Што гаворыць нам закон захавання масы рэчыва?
• Хто адкрыў гэты закон?
• Што адбываецца з атамамі пры хімічнай рэакцыі?
• Што такое ўраўненне хімічнай рэакцыі?

6. Рэфлексія. Адказаць на  пытанні. Як вы лічыце на якім узроўні  (высокім, сярэднім, нізкім) знаходзяцца вашы ўменні рашаць задачы? Чаму? Што неабходна зрабіць каб павысіць іх?

7. Дамашняе заданне: § 15 №2,3